خرزنبورهای اروپایی (Bumble Bee) و لاروهایشان – که در فصل بهار سروکلهشان پیدا میشود – گردهی بسیار زیادی مصرف میکنند. دانشمندان، اخیراً دریافتهاند که اگر گیاهی شکوفا نشده باشد، زنبورها برگهای آن را گاز میگیرند و برشهای ظریف بهوجودآمده بر روی گلبرگها، رسیدن شکوفههای پر از گرده را تسریع میکند. در واقع زنبورها با گاز گرفتن برگها، گیاهان را مجبور به گلدهی میکنند؛ کشفی که میتواند به بهبود روند کشاورزی کمک کند!
کانسلو دی مورالس، یکی از پژوهشگران کاشف این رخداد، میگوید: «من و همکارانم در حال بررسی رفتارهای خرزنبورها برای یک پروژهی تحقیقاتی دیگر بودیم. در همان زمان متوجه شدیم که این حشرات، به برگهای برخی گلها آسیب میرسانند و آنها را گاز میگیرند. این مسأله، ما را کنجکاو کرد تا دلیل این رفتار را مشخص کنیم. در ابتدا تصور میکردیم که شاید زنبورها قصد دارند این برگها را جدا کنند تا برای لانهسازی و یا مصارف دیگر، با خود ببرند؛ ولی با توجه به تحقیقات قبلی به ثبت رسیده که اثبات میکرد گلها در شرایط استرسزا، شکوفه میدهند، حدس زدیم که زنبورها قصد دارند گیاهان نارس را وادار به شکوفا شدن نمایند».
در ادامهی این مطالعه، محققین تلاش کردند این رفتار زنبورها را بهصورت مصنوعی شبیهسازی کنند. در نتیجهی این آزمایش، روند شکوفا شدن گلها بیشتر شد؛ ولی سرعت آن به اندازهی سیر طبیعی ایجاد شده توسط زنبورها نبود. بنابراین، پیشبینی میشود که ترکیبات شیمیایی خاصی – از جمله بزاق خرزنبور – نیز در این روند نقش داشتهباشند.
در گام سوم، هر دو گیاه شکوفا و نارس در اختیار زنبورها قرار داده شد تا رفتارشان در شرایط جدید، ارزیابی شود. نتایج به ثبت رسیده نشان داد که اگر گیاهان نارس، به لانه نزدیکتر باشند، زنبورها احتمالً گاز گرفتن این دسته از گلها را در اولویت قرار میدهند. این کار در بلندمدت سبب میشود دسترسی به گردهها سریعتر صورت بگیرد.
اینکه این رفتار در باقی گونههای زنبور نیز وجود دارد یا خیر، و ترکیبات شیمیایی دخیل در فرایند شکوفا شدن گل در اثر گاز زنبور، موضوعی است که هنوز در هالهای از ابهام باقی ماندهاست؛ بنابراین برای دریافتن پاسخ این سؤالات، احتمالاً باید چند سالی منتظر بمانیم. در هر حال، این مسأله میتواند در بهبود باغداری صنعتی کمک شایانی بهحساب بیاید.