هوش مفهومی، انتزاعی است که ارائه‌ی تعریفی دقیق و جامع از آن مشکل است. از سوی دیگر، گستردگی تعاریف باعث شده از جنبه‌های مختلفی به آن پرداخته شود؛ بنابراین تقسیم‌بندی‌های مختلفی برای هوش ارائه شده‌است. انواع هوش شامل: ریاضی و توانایی حل مسأله، تصویری و تفکر انتزاعی، هیجانی، حرکتی، کلامی و استدلال و یادگیری، اجتماعی و…می‌باشد.
همان‌طور که اشاره شد، در انسان هم مصداق کاملی از باهوشی یا کم‌هوشی وجود ندارد و هر فرد می‌تواند در بعدی توانمندتر و در دیگری کم‌توان باشد. به همین ترتیب، تعریف هوش و رتبه‌بندی در حیوانات به مراتب پیچیده‌تر و سخت‌تر است؛ اما به‌طور کلی حیواناتی که بتوان بعضی رفتارهای آن‌ها را صرفاً غریزی ندانست و اعمال آن‌ها مشابهتی با رفتار انسانی داشته باشد، باهوش شمرده می‌شوند.
در این سری مقالات قصد داریم با چند نمونه از این حیوانات آشنا شویم.
کلاغ
از باهوش‌ترین گونه‌های جانوری‌اند و این موضوع در رفتار آن‌ها نمایان است. کلاغ‌ها قادر به تشخیص چهره‌ی انسان‌ها از یکدیگرند و حتی علیه آزاردهندگان خود توطئه‌چینی می‌کنند. این پرندگان رفتارهایی فریبکارانه دارند؛ در حدی که اگر بدانند تحت نظرند، بدون آن‌که غذا را در آن نقطه قرار دهند منقار خود را در زمین فرو می‌کنند و سپس غذا را در نقطه‌ای دیگر مخفی می‌نمایند. اگر برچسبی رنگی زیر منقار آن‌ها بچسبانید و آینه‌ای در برابرشان قرار دهید، با تشخیص تصویر خود در آینه سعی می‌کنند برچسب را از منقارشان جدا کنند. آن‌ها با جدا کردن شاخه‌های اصلی، جدا کردن انشعابات آن‌ها و شکل دادن به انتهای شاخه ، ابزاری برای به دام انداختن کرم‌ها و حشرات می سازند.
کلاغ‌ها برای خوردن میوه‌هایی نظیر فندق یا گردو که منفذی برای شکستن ندارند، آن‌ها را در وسط خیابان قرار می‌دهند تا در اثر عبور ماشین‌ها خرد شوند و سپس برای خوردن محتویات آن‌ها برمی‌گردند. موضوع به این جا ختم نمی‌شود؛ آن‌ها دانسته‌اند که ماشین‌های سنگین دانه‌ها را بیش از حد له می‌کنند و بنابراین دانه‌ها را زیر ماشین‌های سبک‌تر، آن هم در زمان سبز بودن چراغ راهنمایی می‌اندازند.
مغز کلاغ‌ها تا حدودی شبیه مغز انسان‌ها است؛ آن‌ها توانایی حل مشکلات و استدلال دارند، زبانی پیچیده و اصواتی با معنای متفاوت دارند و حتی از صدای سایر جانداران تقلید می‌کنند. وقتی هم‌نوعشان می‌میرد، اطراف او جمع می‌شوند، با صدای بلند جیغ می‌کشند و حتی آن را دفن می‌کنند (در قرآن هم به این موضوع اشاره شده). کلاغ‌ها می‌دانند برای بالا آمدن سطح آب درون ظرف، باید داخل آن سنگریزه بریزند. اگر نتوانند نان خشک را خرد کنند آن را به نزدیک‌ترین جوی یا حوض آب می‌رسانند و با نگه‌داشتن آن در آب، نرمش می‌کنند. انتخاب و تشکیل گروه‌های بزرگ برای زندگی، از دیگر نشانه‌های هوش و هدفمندی کارهای کلاغ‌ها است.
